Harun Peygamber Kimdir Hayatı , Harun Peygamber Özellikleri
Hakkında Bilgi
Harun (ü. İÖ y. 14. yy), Yahudilikte ruhbanlığın kurucusu ve
öncüsü sayılan peygamber. Kardeşi Hz. Musa’yla birlikte İsrailoğullarının
Mısır’dan çıkışına öncülük etmiştir. Yahudi kaynaklarına göre Hz. Harun ve
İslami kaynaklara göre Hz. Harun hakkında bilgiler vardır.
Yahudi kaynaklarında
Harun: Eski Ahit’in Çıkış
Kitabı’na göre Levi kabilesinden Amram’la (İslam kaynaklarında İmran)
Yokebed’in oğlu olan Harun, Musa’dan üç yaş daha büyüktür. Mısır’dan çıkan
İsrailoğullarının gerçek önderi Musa, Harun da onun sözcüsüdür. İki kardeş
birlikte firavuna gittiklerinde, ondan İsrailoğullarının Mısır’dan ayrılmasına
izin vermesi isteğini Harun bildirir, Yehova’nın gücünü kanıtlamak için
sihirli asaşıyla mucizeler yaratır. Firavun sonunda İsrailoğullarının gitmesine
izin verince Yehova, MuSa ve Harun’a Mısır’dan Çıkış’m anısına her yıl kuzu
keserek Pesah (Hamursuz) Bayramı’nı kutlamalarını buyurur.
Ama Musa, Sina (Tur) Dağına yalnız çıkar, Yehova’yla yalnız onun
görüşmesine izin verilir. Daha sonra Yehova Musa’dan Harun’la oğullarını da
“yanına getirmesini” ister. Harun ve soyu “ebedi bir yasayla” ruhban olarak
takdis edilir; Harun’dan sonra ruhbanlığı simgeleyen kutsal giysiler
oğullarına kalacaktır. Ama Harun kusursuz bir insan değildir. Örneğin Musa’nın
Sina (Tur) Dağından dönüşünün gecikmesi üzerine halkın put olarak taptığı
altın buzağıyı o yapmıştır.
Her yıl Yom Kippur (Kefaret Günü) Şenliği’nde Harun’un, ibrani
tapınağının en kutsal bölümü olan Kudüsülakdes’e takdimeleriyle birlikte
gelmesine izin verilir. Kız kardeşi Miryam’la birlikte, Kuşî bir kadınla
evlendiği için Musa’ya karşı çıkar. Harun bu davranışı yüzünden yalnızca
azarlanırken Miryam cezalandırılır. Levlilerden Kora’nın ayaklanmasında Harun,
Musa’nın yanında yer alır. Sayılar Kitabı’na (20) göre Harun 123 yaşında Hor
Dağının tepesinde ölür. Tesniye Kitabı’nda (10) ise Mosera’da öldüğü ve oraya
gömüldüğü anlatılır.
Harun, değişik roller üstlenmekle birlikte Çıkış’la ilgili
inançlarda büyük önem taşır. Başlangıçta Musa’yla aynı düzeyde gibi görünse de,
Çıkış’la birlikte Musa’nın gölgesinde kalır. Ama Musa’nın din adamlığı ve
ibadet konularındaki bütün yetkilerini Harun ile “oğullarına” devrettiği
kuşkusuzdur. Çıkış’tan sonra Yahudiler arasında ruhbanlığın ağırlığı arttıkça
Harun’un simgesel önemi de büyümüştür. Hıristiyanlığın doğusundan hemen önceki
dönemde gelişen Yahudi Kumran mezhebinden kalma Lût Gölü Ruloları’na göre
kıyamet gününde bu mezhebin üyeleri Harun’un hizmetindeki seçkinler olarak
esirgenecektir. Talmud ve Midraş’ta ise Harun simge olmaktan çok Musa’nın
yanında bir önderdir. Haggada’da iki kardeş arasında örnek bir ilişki vardır.
Yahudi metinlerinde, altın buzağı olayını açıklamaya yönelik çeşitli yorumlar
yapıldı. Kimilerine göre Harun, öldürülmemek için altın buzağıyı yapmak zorunda
kalmıştı. 14. yüzyıl başlarında Levi ben Gerşom’un müridleri altın buzağının
yalnızca Harun’un canını kurtarmakla kalmadığını, aynı zamanda halkı da
koruduğunu ileri sürdüler. 11. yüzyılda ise Raşi, buzağının o sırada dağda
bulunan önderi, yani Musa’yı simgelediğini öne sürdü. Musa’yla Harun arasındaki
ilişkiyi ele alan Talmud araştırmacıları başrahipliğe Musa’nın yerine Harun’un
atanmasını, Yehova’nın ilk çağrısı karşısında Musa’nın isteksiz davranmasına
bağladılar.
İslam kaynaklarında
Harun: Kuran’a göre Hz. Musa,
Mısır’a gidip firavunu doğru yola çağırmak ve İsrailoğullanın esaretten
kurtarmakla görevlendirildiği zaman, kardeşi Harun’un kendisine ortak
kılınmasını ister. Çünkü dilinde tutukluk olduğu için düzgün konuşamamakta, bir
Mısırlının ölümüne yol açarak kaçtığı için korkmaktadır. Musa’nın isteği kabul
edilince iki kardeş Tanrı’nın elçisi olduklarını kanıtlayacak mucizelerle
Mısır’a giderler. Firavunun onları reddetmesi üzerine İsrailoğullarını gizlice
Mısır’ dan çıkarırlar (Tâhâ). Altın buzağı öyküsü de Kuran’da şöyle anlatılır:
Musa, Tur Dağına çıkarken Harun’dan yerine vekâlet etmesini, halkı ıslah
etmesini ve bozgunculara uymamasını ister (Araf: 142). Musa’nın ayrılmasından
yararlanan İsrailoğulları Samiri’nin yönlendirmesiyle yanlarındaki altın süs
eşyalarını toplayarak eritirler. Samiri bu altınla, halkın tapınması için bir
buzağı heykeli yapar. Harun “Ey kavmim, ant olsun siz bununla fitneye
düşürüldünüz. Rabbiniz Rahman’dır. Bana uyun, emrime itaat edin” biçiminde
halkı uyararak onlara engel olmaya çalışırsa da başarılı olamaz. İsrailoğullan,
Musa dönünceye değin buzağıya tapınacaklarını söylerler. Musa dağdan dönüp
durumu görünce öfkeyle Harun’un sakalından tutarak “Ey Harun, onların saptıklarını
gördüğün zaman sana ne engel oldu? Neden bana uymadın, karşı mı geldin?”
biçiminde onu azarlar. Harun da başlangıçta engel olmak istediğinde halkın
kendisini hırpaladığını, neredeyse öldüreceğini (Araf: 150), sonra da
İsrailoğulları arasında ayrılık çıkarmakla suçlanmaktan korktuğunu söyleyerek
kendini savunur (Tâhâ).
İslam tarihçilerinin de aktardığı Yahudi kaynaklı rivayetlere göre
Musa ve Harun bir gün, içinden nur fışkırdığını gördükleri bir mağaraya
girerler. Mağarada altın bir taht vardır; üstünde de kimin ölçülerine uyarsa
ona ait olduğu yazılıdır. Kendi ölçülerine uyduğu için Harun tahta oturunca
ölüm meleği gelerek ruhunu alır. Tek başına dönen Musa’nın anlattıklarına
inanmayan İsrailoğulları onu kardeşini öldürmekle suçlarlar. Bunun üzerine
Harun’u taşıyan melekler görünerek halka gerçeği anlatırlar. Başka bir
rivayete göre de Musa İsrailoğullarını Harun’un mezarına götürmüş, kendisini
doğrulaması için onu diriltmiştir. Harun, kardeşini doğrulamış ve yeniden ölmüştür.
Hz. Harun Hayatı, Harun Kimdir Özellikleri Hakkında bilgiler verdik.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder